Deneme Veritabanı: LexiQamus

El yazması Osmanlıca belgelerdeki okunması zor kelimelerin çözülmesi noktasında araştırmacılara yardımcı olmayı hedefleyen LexiQamus veritabanı deneme erişimine açılmıştır.

Erişim adresi: www.lexiqamus.com
Sona Eriş Tarihi: 1 Kasım 2020



LexiQamus, el yazması Osmanlıca belgelerdeki okunması zor kelimelerin çözülmesi noktasında araştırmacılara yardımcı olmayı hedefleyen bir web sitesidir.

Özel bir yazılım vasıtasıyla, kelimenin değişik kısımlarına girilen harfleri ve okunamayan kısımları esas alıp, bu şartları sağlayan sonuçların listesini size veriyor. Normal şartlar altında devâsâ lûgatları tarayarak günlerce aransa da bulunamayacak kelimeler bir çırpıda bulunabiliyor.

Sonuçlar üç ayrı sekmede listeleniyor. İlk sekmede, arama ifadesiyle birebir eşleşen sonuçlar gösteriliyor. İkinci sekmede, bir yahut birden fazla kelimesi arama ifadesiyle eşleşen kelime öbekleri sıralanıyor. Son sekmede ise, herhangi bir kısmı aranan ifade ile eşleşen sonuçlar listeleniyor.

Araştırmacılar aradıkları ifade ile birebir eşleşen bir sonuç bulamadıkları takdirde, onlara en yakın muhtemel sonuçları gösterebilmek için sonuçlar birden fazla sekmede gösteriliyor. Öte yandan, kelimenin başında ya da sonunda görülemeyen, ve bir yahut daha fazla harf olduğu da kestirilemeyen durumlar olabiliyor. İşte bu tür yanlış varsayımların olumsuz sonuçlarından sakınmak için, hesaba katılmayan ihtimaller göz önüne alınarak, Kelime ve Kısmen sekmelerinde, alternatif sonuçlar araştırmacıya sunuluyor.

Sonuçların yanında Tanım, Ana madde ve İçeren olmak üzere üç buton bulunuyor. Eğer sonucun Lexicon'da en az bir tanımı varsa Tanım butonu aktifleşiyor ve tıklanınca kelimenin Lexicon'daki anlamı bir kutu içinde gösteriliyor. Eğer sonuç deyim yahut atasözü ise, Ana madde butonu aktif hale geliyor ve tıklanınca, sonucun içinde geçtiği madde açılıyor. Son olarak, İçeren butonunun aktif olması, ilgili sonucun sözlük içindeki diğer bazı maddelerin tanımları içinde geçtiği anlamına geliyor. Tıklandığında bu maddeler sıralanıyor. Böylece sözlük içinde bir kelimenin geçtiği bütün yerlere bir seferde erişilebiliyor.


İngilizce:

LexiQamus is a website that aims to help researchers in deciphering illegible words in Ottoman manuscripts. 

Based on the legible letters and the symbols for illegible letters entered into the boxes, LexiQamus’s special algorithm provides a list of possible words matching the given restrictions. With LexiQamus, you can find a word with missing or unclear letters almost immediately, a task that would have been almost impossible with a regular dictionary.

Results are listed under three separate tabs. The first tab, Exact, displays one-to-one matches with the search criteria. The second tab, Word, lists results in which one or more full words composing a multi-word phrase matches the criteria entered. The last tab, Partial, displays entries that contain the entered criteria anywhere in it.

The main reason for sorting results in this manner is to provide researchers with the most likely potential matches in the event that they are unable to find the exact word or phrase for which they are searching. Moreover, sometimes the beginning or end of a word, or even one or more letters composing it may be illegible in the original manuscript. In this case and in order to avoid unnecessary false-positive results, under the Word and Partial tabs potential matches that may otherwise be excluded or overlooked in the Exact tab are also included.

There are three buttons next to each result, namely DefinitionParent Entry, and Mentioned in. If the result has at least one definition in the Lexicon, the Definition button is activated and the meaning of the word in the Lexicon is displayed in a box when clicked. If the result is an idiom or a proverb, the Parent Entry button becomes active and when clicked, the entry containing the result is opened. Finally, if the Mentioned in button is active, it means that the result is included in the definition of some other entries in the dictionary. These entries are listed when this button is clicked. Thus, all places where a word appears in the dictionary can be accessed at once.