Arapça El Yazmalarına ait 14172 Eser İlk Defa Açık Erişime Açıldı!
İstanbul Üniversitesi Nadir Eserler Kütüphanesinde bulunan Arapça Yazma Eserlerin kataloglama çalışması tamamlandı. Gerçekleştirilen çalışmalar kapsamında 6967 adet demirbaşa ait toplam 14172 eser, araştırmacıların istifadesine sunulmuş oldu.
İstanbul Üniversitesi Nadir Eserler Kütüphanesi’nde bulunan Arapça yazmaların yeniden kataloglanma projesi, yaklaşık 2 yıl kadar önce başlamış olup proje kapsamında eser numaralandırma hataları giderilmiş, yanlış fişlemeler tashih edilmiş, mecmua türü eserlerdeki risalelerin tek tek tespiti ile katalog genişletilmiştir. Proje tanıtımının yapıldığı lansman toplantısında da ifade edildiği gibi; “İslam El Yazmaları mirasının önemli kütüphanelerinden biri olan İstanbul Üniversitesi Nadir Eserler Kütüphanesi’nin Arapça Yazmalar kataloğu, eksikliklerden giderilmiş bir şekilde araştırmacıların istifadesine sunulmuştur.”
Yapılan çalışmalar ardından kataloğa ilmî ve akademik bir hüviyet kazandırılmış ve kataloglama sona ermiştir. Kütüphane ve Dokümantasyon Daire Başkanlığı Katalog tarama web sayfasında, eserlerin dijital nüshalarına erişebilmek için gerekli link eşleştirme çalışmalarının ve eser künye bilgilerinin tamamlanmasıyla birlikte İstanbul Üniversitesi Nadir Eserler Kütüphanesi Arapça Yazma Eserler Kataloğu bugün tamamıyla okuyucu hizmetine açılmıştır.
Kütüphane ve Dokümantasyon Daire Başkanı Sonay Tahmaz Kaleci’nin süreç boyunca projeye olan desteği ve özverili yaklaşımı ile Daire Başkanlığımızın bütün imkânları proje yürütücülerinin hizmetine sunulmuş ve tarihe ışık tutan zengin kitap koleksiyonu, Kütüphane personelimizin desteğiyle araştırmacıların istifadesine açılmıştır.
Proje Yürütücüsü Prof. Dr. Mürteza Bedir başta olmak üzere Merhum Hocamız Prof. Dr. Ahmet Hamdi Furat’ın inanılmaz bir çaba ve çok büyük emeği neticesinde uzman akademisyenler ve öğrencilerden müteşekkil 17 kişilik bir ekip, çalışmayı yürütmüştür. Projede; Prof. Dr. Mürteza Bedir, Prof. Dr. Ahmet Hamdi Furat, Doç. Dr. Adem Arıkan, Doç. Dr. Musa Alak, Doç. Dr. Muhammed İsa Yüksek, Öğr. Gör. Dr. Mustafa Yavuz, Arş. Gör. Aziz Ençakar, Arş. Gör. Musa Sancak, Arş. Gör. Şaban Kütük, Arş. Gör. İsrafil Şen, Arş. Gör. Enes Yılmaz, Arş. Gör. Faruk Mergen, Arş. Gör. Mustafa Tanrıver, Arş. Gör. Ahmet Faruk Şener, Arş. Gör. Hasan Korkmaz, Yunus Emre Karadağ ve Ersel Karabulut’tan oluşan ekip görev almıştır. Bu kapsamda 6967 adet Arapça yazma eserin her biri titizlikle kontrol edilmiş ve kataloglama işlemi tamamlanmıştır.
Kataloglama süreci tamamlanan eserlerin dijital nüshalarının oluşturulması ve eser fişlemelerinin SirsiDynix katalog sistemine aktarma işlemi, Kütüphane ve Dokümantasyon Daire Başkanlığı merkez kütüphane personelleri ve yazılımcıların eş zamanlı yürüttüğü yoğun bir çalışmayla tamamlanmıştır. Eserlerin dijitalleştirme çalışmaları İÜ Nadir Eserler Kütüphanesi çalışanları; Kütüphaneci Harun Bay, Atilla Beşli, Mustafa Aydoğan ve Şener Hayta tarafından yapılmıştır.
Matbu ve yeni kitap kataloglamasında takip edilen standart prosedürlerden farklı olarak yazma eser kataloglama çalışmasının kendine has hususi özellikleri vardır. Bu minvalde bu eserler kataloglanırken eser isimleri, varsa eserlerin ek başlıkları, müellif, müstensih, şarih bilgileri, eserlerin ele aldığı meselelere dair konu başlıkları, eserin dili ve diğer künye bilgileri kontrol edilerek sisteme işlenmiştir. Böylelikle araştırmacıların İstanbul Üniversitesi katalog web sayfasında araştırma konularıyla ilişkili eser bilgisine ulaşmaları daha kolay hale gelmiştir. Bu aşama ilk olarak katalog bilgilerinin girilmesi için uygun bir Excel şablonu hazırlanarak başlamıştır. Bu şablon sayesinde Excel listesine girilen kayıtlar, alanlarına uygun olarak kütüphane otomasyon sistemine, kataloglama kurallarına uygun bir şekilde aktarılabilmiştir.
Kütüphane ve Dokümantasyon Daire Başkanlığı personeli Kataloglama Birim Sorumlusu Kütüphaneci Muharrem Uzun tarafından hazırlanan bu Excel şablonu, Arapça yazma eserlerin özelliklerine göre, uygun MARC alanlarından oluşturulmuştur. Bu alanlar, kurallara uygun şekilde alt alanları ve kodlarıyla beraber veri girişi sağlanacak şekilde hazırlanmıştır. Kataloglama çalışması başlamadan önce Excel tablosuna eser bilgilerinin işlenme metodu konusunda Merhum Prof. Dr. Ahmet Hamdi Furat ve kataloğu hazırlayacak araştırmacılarla birlikte toplantı yapılarak örnek kayıt girişleri yapılmıştır. Örneğin yazma eser kataloglama çalışması esnasında önem arz eden bilgilerin girilebileceği not alanları gibi bazı alanların okuyucu tarafından daha rahat anlaşılabilmesi için Excel tablosunda alan çoğaltma yoluna gidilmiş ve içerik zenginleştirilmiştir.
Merhum Prof. Dr. Ahmet Hamdi Furat ve proje ekibi tarafından 1000’erli demirbaş paketleri halinde kütüphaneye teslim edilen listeler sırasıyla Otomasyon Programı (SirsiDynix) çalışanları tarafından sisteme aktarılmıştır. Aktarılan kayıtlar Muharrem Uzun ve Sabri Sumeli tarafından kontrol edilip; Ceren Kaya, Veysel Oğuz, Kamile Yurdabak, Kübra Karaman, Mizgin Alp Demirbağ, Memik Taşdoğan’ın yer aldığı diğer kataloglama çalışanları arasında belirli demirbaş aralıkları ile paylaşılmıştır. Oluşturulan ekip tarafından, kayıtlar üzerinde kataloglama kurallarına uygun şekilde gerekli son düzeltmeler yapılmış ve kayıt giriş işlemleri tamamlanmıştır. Aynı zamanda bu süreçte Stratejik Planlama ve Kütüphane İşlemleri Koordinasyon Sorumlusu Öğr. Gör. Selçuk Süzmetaş ve Kütüphanemiz Sayısallaştırma Biriminden Anıl Karaman, Emriye Kaya, Yasin Çavak, Mustafa Türkone, Gültan Ergün, İsmail Atacan ve Emrah Okay görev almıştır.
Eserlerin dili Arapça olduğu için katalog fişleri bir kavramsal bütünlükle inşa edilmiştir. İÜ Nadir Eserler Kütüphanesi Yazma Eser Uzmanları; Arş. Gör. Mahmut Şan ve Öğr. Gör. Mohammad Razzaghi eser bilgilerinin uluslararası katalog sistemine aktarılırken birtakım terimlerin kullanımında yaşanabilecek karışıklığın giderilmesi ve ortak bir dil kullanımı için Arapça Yazma Eser Kataloglama proje ekibi ve Kütüphane personelleri arasında köprü görevi görmüş, sürecin hızlandırılması ve ortak terminoloji kullanımının sağlanması amacıyla projeye destek olmuşlardır. Yapılan fişlemelerin literatürdeki karşılıklarını mukayeseli değerlendirmeye tabi tutarak uygun katalog terimlerini belirlemişlerdir. Bu aşamada sürecin daha sağlıklı bir şekilde ilerlemesi ve okuyucunun en fazla oranda istifadesi hedeflenmiştir.
Bunun yanı sıra kütüphane dijitalleştirme ekibi eserlerin yüksek çözünürlüklü çekimlerinin yapılması, çekimi yapılmış eserlerin katalog bilgisine eklenmesi, linklerin eserlerle eşleştirilmesi ve büyük boyutlu eserlerin okuyucu erişimini kolaylaştırmak ve internet sayfasında hızlı açılmasını sağlamak amacıyla dosya boyutunun küçültülmesi gibi konularda titizlikle çalışmışlardır.
Katalog tarama sayfamıza aşağıdaki linkten ulaşabilir ve eserlerimizin dijital nüshalarını eser künye bilgileri arasında bulunan linklerden ulaşabilirsiniz:
http://katalog.istanbul.edu.tr/client/tr_TR/default_tr/
Dijital katalog kontrol ve düzenleme çalışmaları devam etmektedir. Görevli birimlerle aşağıda bulunan e-posta adresleriyle iletişime geçebilirsiniz.
Arapça El Yazma Eserlerin içerik bilgileri konusunda;
Öğr. Gör. Mohammad Razzaghı: mohammadrazzaghi@istanbul.edu.tr
Mahmut Şan: mahmut.san@istanbul.edu.tr
Eserlerin dijital nüshaları ve ulaşım linkleri konusunda;
Sayısallaştırma Birim Sorumlusu Kütüphaneci Anıl Karaman: anilk@istanbul.edu.tr
Eserlerin katalog bilgileri konusunda;
Kataloglama Birim Sorumlusu Kütüphaneci Muharrem Uzun: muharrem.uzun@istanbul.edu.tr
Galeri
